Czynniki tworzące wyjątkowość roli rodzica:
- Rodzice dobrze znają dziecko, jego rozwój, pasje, przemiany fantazji w szersze zainteresowania.
- Obserwują dziecko w sytuacjach, w których wychowawca, nauczyciel, mogą nie mieć okazji zauważyć predyspozycji (specjalnych umiejętności, wyjątkowych zainteresowań).
- Dostrzegają dominujące obszary rozwoju (uzdolnienia plastyczne, techniczne, kulinarne itp.).
- Znają stan zdrowia dziecka.
Działania rodziców pozytywnie wpływające na podejmowanie decyzji:
Rodzic powinien:
- rozmawiać o przyszłości zawodowej dziecka;
- pokazywać różne miejsca pracy, ciekawe stanowiska pracy, rozwijające się firmy;
- uczestniczyć w poszukiwaniu potrzebnych informacji edukacyjno-zawodowych;
- akceptować dokonane wybory;
- poznawać swoje dziecko, jego mocne strony, zainteresowania, pasje;
- wyrabiać motywację do nauki;
- organizować atrakcyjne/ciekawe sposoby spędzania czasu wolnego;
- wykorzystywać nadarzające się okazje do rozmów o przyszłości;
- pokazywać znaczenie uczenia się przez całe życie;
- rozmawiać z dzieckiem o jego planach, wspierać spontaniczność, pomysłowość, kreatywność, oryginalność;
- zachęcać do aktywności w formie wolontariatu bądź pracy na rzecz środowiska lokalnego;
- pomagać w poznawaniu zawodów i możliwościach dalszego kształcenia;
- zachęcać do opracowania alternatywnych ścieżek kariery edukacyjno-zawodowej;
- pobudzać do rozwijania zainteresowań i pasji;
- nie ingerować zbyt mocno w samodzielne podejmowanie decyzji.
Podstawowe błędy w działaniach rodziców:
- realizowanie rodzicielskich nie spełnionych planów, ambicji;
- narzucanie pomysłów „dla dobra dziecka i jego przyszłości”;
- narzucanie wyboru przyszłej szkoły;
- unikanie rozmów na temat planów i wyborów edukacyjno-zawodowych;
- polecanie zawodów tylko dlatego, że wydają się dochodowe lub prestiżowe;
- zaniżanie bądź zawyżanie oceny możliwości dzieci;
- zniechęcanie do wykonywania niektórych zawodów poprzez własne uprzedzenia, brak informacji o współczesnym rynku pracy.